NOWE PROFILE W DIAGNOSTYCE FIP: OTO JAK Z NICH SKORZYSTAĆ

Zdecydowaliśmy się stworzyć profile, które będą pomagać lekarzowi w postawieniu rozpoznania, podejmowaniu decyzji terapeutycznych i monitorowaniu rozwoju zakaźnego zapalenia otrzewnej kotów (FIP – feline infectious peritonitis). Niniejszy wpis ma za zadanie przedstawić Państwu możliwości jakie oferują wspomniane wyżej profile.

Postać sucha FIP: proponujemy rozszerzony profil morfologiczno-biochemiczny, na który składają się: badanie morfologiczne krwi, pełne badanie biochemiczne surowicy oraz elektroforeza.

Do tego podstawowego zestawu danych dodajemy oznaczenie alfa-1 kwaśnej glikoproteiny kotów (fAGP – feline alpha1 acid glycoprotein). Jest to białko ostrej fazy, przydatne w przypadku podejrzenia FIP (patrz również: nasz niedawny wpis) – oraz pomiar przeciwciał skierowanych przeciwko koronawirusowi kotów z wykorzystaniem techniki immunofluorescencji pośredniej (IFI – indirect immunofluorescence).

Problem pacjentów z suchą postacią FIP polega na tym, że wiele objawów laboratoryjnych wskazujących na przewlekły stan zapalny jest niespecyficznych: ostateczne potwierdzenie tej choroby wymagałoby bezpośredniej identyfikacji koronawirusa w uszkodzonych tkankach z wykorzystaniem technik immunohistochemicznych i/lub biologii molekularnej (PCR). Takie procedury są inwazyjne, polegają bowiem na pobraniu bioptatów tkanek i nie zawsze są proste do przeprowadzenia.

Uznaje się, że występowanie typowych zmian w badaniu morfologicznym/ biochemicznym/elektroforezie przy średnim lub wysokim mianie przeciwciał oznaczonych za pomocą IFI wraz z podwyższonym stężeniem AGP w znaczący sposób potwierdza podejrzenie kliniczne obecności suchej postaci FIP. W szczególności, u pacjentów z FIP badanie morfologiczne wchodzące w skład profilu rozszerzonego, może wykazać anemię normocytarną, normobarwliwą, ewentualnie z mikrocytozą, nie regeneratywną z towarzyszącą leukocytozą z neutrofilii i/lub limfopenią.
W badaniu biochemicznym można wykazać zaburzenia dotyczące funkcjonowania jednego lub więcej narządów, wśród których szczególnie często obserwuje się zmiany wskazujące na uszkodzenie nerek (podwyższone wartości kreatyniny i mocznika), wątroby (zwiększona aktywność ALT, ALP i stężenie bilirubiny), jednak przede wszystkim hiperproteinemię, hipoalbuminemię oraz zmianę stosunku albumin do globulin.

Te ostatnie zaburzenia mogą zostać dogłębniej zbadane za pomocą elektroforezy włączonej do profilu, która jedynie w przebiegu FIP wykazuje podwyższony poziom alfa2 i globulin gamma, czemu, przy jednoczesnym oznaczeniu fAGP, zazwyczaj towarzyszy znaczące podwyższenie stężenia tego białka (zwykle >1500 ug/mL).

Postać wysiękowa FIP: w porównaniu do postaci suchej FIP, postać wysiękowa ma tę przewagę, że w jej przebiegu można zbadać płyn z jam ciała, który w wielu przypadkach umożliwia potwierdzenie rozpoznania. Poza pełnym badaniem morfologicznym i biochemicznym z dołączonym oznaczeniem fAGP, które mogą wykryć opisane powyżej zmiany, równocześnie przeprowadzamy badanie cytochemiczne płynu z jam ciała oraz oznaczenia wirusa w próbce za pomocą PCR.

Płyny z jam ciała od pacjentów z FIP rzeczywiście cechują zmiany w składzie (zwiększone stężenie białka, stosunek albuminy/globuliny często < 0,8, podwyższony poziom LDH z podwyższonym stosunkiem LDH do całkowitej liczby komórek znajdujących się w płynie) i wynikach badania cytologicznego (obecność wysięku aseptycznego z obniżoną liczbą komórek, bogatym osadem białkowym i przewagą neutrofili niezdegenerowanych), które w dużym stopniu wskazują na obecność zakaźnego zapalenia otrzewnej. Dodatni wynik PCR w płynie potwierdza w 100% rozpoznanie FIP (wysoka swoistość), pomimo że czułość badania biologii molekularnej nie jest całkowita (czułość w przybliżeniu 70-80%).

Monitorowanie FIP: u kotów z potwierdzonym rozpoznaniem FIP proponujemy monitorować przeprowadzane terapie przy pomocy podstawowego profilu morfologiczno-biochemicznego z oznaczeniem fAGP. Poprawa stanu klinicznego zwierzęcia powinna bowiem korelować ze zmniejszeniem nasilenia klasycznych zmian typowych dla FIP widocznych w badaniach laboratoryjnych i obniżeniem poziomu fAGP.

Koty przebywające w skupiskach: wiadomo, że koronawirus odpowiedzialny za rozwój FIP pochodzi od koronawirusa jelitowego kotów, u ktorego przebyte mutacje genetyczne doprowadzają do możliwości zakażania makrofagów i przechodzenia do tkanek: a zatem im częściej koronawirus jelitowy jest przekazywany pomiędzy kotami i podlega replikacji, tym większe będzie prawdopodobieństwo zaobserwowania pełnoobjawowych przypadków FIP.
W środowiskach, w których potencjał krążenia koronawirusa kotów jest większy, mamy do dyspozycji dwie potencjalne metody jego monitorowania.
Badania serologiczne wykorzystujące IFI pozwalają zrozumieć jaki jest rzeczywisty stopień narażenia kotów przebywających w danym środowisku na postępujące zakażenia.
Poza oznaczeniem koronawirusa w kale, pozwalają one ustalić które zwierzęta mogą eliminować wirusa do środowiska, chociaż, należy pamiętać, że wydalanie wirusa z kałem może odbywać się w sposób nieregularny i nawracający, również przez koty zupełnie bezobjawowe.

Aby we właściwy sposób zapobiegać tej chorobie, duże znaczenie ma zatem ograniczenie, na tyle, na ile jest to możliwe, liczby kotów w środowisku i przeprowadzanie regularnych badań serologicznych i/lub PCR kału, wykonywanych na próbce pobieranej od każdej grupy zwierząt z częstotliwością zależną od liczby kotów (częściej, czyli raz w miesiącu, jeśli kotów jest dużo, w większych odstępach czasu, jeśli kotów jest mniej).